Vakantie & corona: leidt change of plans tot kinderontvoering?

Door: Mindy Mosk

Hoewel na de uitbraak van het coronavirus de rust in Nederland langzamerhand lijkt weder te keren, stromen bij ons nog dagelijks corona-gerelateerde vragen binnen. Zo staat de zomervakantie voor de deur en vragen ouders zich af of zij op vakantie mogen met hun kind. Wanneer een ouder zonder toestemming van de andere ouder met gezag een kind overbrengt naar een ander land of aldaar achterhoudt, is er sprake van internationale kinderontvoering. Maar wat nu als een ouder -met toestemming van de andere ouder- vertrekt naar het buitenland en niet naar Nederland wil terugkeren omdat hij/zij van mening is dat het veiliger is in het vakantieland dan in Nederland? Is er dan sprake van een kinderontvoering? Het antwoord is ja. En dan?

Is het coronavirus een gegronde reden om een terugkeer te weigeren?

Op (inter)nationaal niveau zijn meerdere regelingen opgesteld om kinderen te beschermen tegen internationale kinderontvoering. Het Haags Kinderontvoeringsverdrag (HKOV) is het belangrijkste verdrag voor de internationale kinderontvoeringspraktijk. Het HKOV streeft ernaar om in internationaal verband kinderen te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van kinderontvoering. Het uitgangspunt luidt dat het kind zo spoedig mogelijk wordt teruggeleid naar het land waar het zijn gewone verblijfplaats had voor de ontvoering. Het verdrag kent dan ook een beperkt aantal gronden waarop een rechter een teruggeleiding kan weigeren, de zogenoemde ‘weigeringsgronden’.

Eén van de weigeringsgronden luidt dat het kind niet terug hoeft te keren wanneer er een ernstig risico bestaat dat het kind door zijn terugkeer wordt blootgesteld aan een lichamelijk of geestelijk gevaar, of op enigerlei andere wijze in een ondraaglijke toestand wordt gebracht. Brengt de uitbraak van het coronavirus mee dat het kind een ernstig risico loopt op een lichamelijk of geestelijk gevaar wanneer het terugkeert naar het land waar het vandaan kwam? Waarschijnlijk niet.  Een beroep hierop mag slechts in extreme situaties door de rechter worden gehonoreerd. Het is de vraag of het coronavirus hieronder valt.

Op 31 maart 2020 heeft The High Court of England and Wales geoordeeld dat daar geen sprake van was in de situatie dat de kinderen van het Verenigd Koninkrijk naar Spanje terug moesten keren. Omstandigheden die hierbij werden meegewogen, waren:

• Hoewel het reizen per vliegtuig een verhoogd risico op besmetting meebrengt, wordt dit risico verkleind vanwege de lage hoeveelheid reizigers;
• Het kind behoorde niet tot een risicogroep;
• In beide landen was sprake van een ernstig gezondheidsrisico, maar er waren geen aanwijzingen dat het ene land veiliger zou zijn dan het andere land.

Het Kenniscentrum Internationaal privaatrecht en buitenlands recht (IJI) heeft kritiek geuit op de Engelse uitspraak. Zo zou onvoldoende gekeken zijn naar de overheidsmaatregelen in beide landen ten aanzien van de bescherming van het kind in tijden van corona.

In Nederland zijn er nog geen gerechtelijke uitspraken bekend waarin de ‘ontvoerende’ ouder zich beroept op een weigeringsgrond in verband met het coronavirus. Er zijn wel twee uitspraken bekend waarin het kind was overgebracht naar Nederland en de Nederlandse rechter besloot om de kinderen terug te sturen naar het land van herkomst (Italië resp. Verenigde Staten). De rechter concludeerde hierbij dat wanneer terugkeren naar Italië resp. Verenigde Staten niet mogelijk is vanwege de overheidsmaatregelen -bijvoorbeeld vanwege geschrapte vluchten- het kind in Nederland afgegeven moest worden aan de achtergebleven ouder. In beide zaken waren de achtergebleven ouders inmiddels naar Nederland gereisd.

Conclusie

Kortom, leidt een change of plans van de vakantieplannen tot kinderontvoering? Wanneer de andere ouder met gezag geen toestemming geeft voor de vakantie of voor een langer verblijf in het vakantieland dan kan er inderdaad sprake zijn van een kinderontvoering. Als ouder wil je niet dat het zo ver komt. Zorg ervoor dat je als ouders met elkaar in gesprek gaat en bespreek wat de reizende ouder doet op het moment dat het coronavirus weer oplaait. Vaak hebben ouders hetzelfde belang voor ogen en dat is het belang van het kind. Vooraf duidelijke afspraken maken, voorkomt later problemen.

Heb je vragen over het op reis gaan met je kind? Wil de andere ouder geen toestemming geven voor de vakantie? Of wil jouw ex-partner juist langer blijven op de vakantiebestemming, maar ben jij het hier niet mee eens? Neem contact op met ons kantoor. We helpen je graag verder.